Od dłuższego czasu zabierałem się do tego tematu. Ostatnio na rynku (głównie anglojęzycznym) pojawia się coraz więcej książek i jak to ujął GM Mateusz Bartel: “Większość nadaje się co najwyżej na makulaturę.”

Niestety muszę się z tym zgodzić: przekłamywanie ocen, pomijanie najważniejszych wariantów, kopiowanie przykładów – te przewinienia zdarzają się nagminnie.

Na wstępie muszę też nadmienić, że będę czepliwy. Przedstawienie recenzji w stylu: “2 pochlebne zdania – kupujcie” nie jest w moim stylu.

Nie będę stosował jakichś skali punktowych, ale skupię się na: jakości przykładów i ich omówienia, strukturze książki (czy daje się czytać, a może nie wygrzebiesz się z wariantów?) oraz jakości druku.

Tę książkę zamówiłem w połowie października 2019 roku – jeżeli chodzi o złożenie zamówienia i doręczenie to wszystko poszło szybko. Niby oczywista sprawa, ale nie raz zdarzało mi się czekać na książki szachowe po kilka tygodni, a w skrajnych przypadkach kilka miesięcy.

Wartość merytoryczna

Celem autora było poszerzenie wiedzy strategicznej czytelnika. Pierwsze, co rzuciło mi się w oczy to fakt, że wszystkie przykłady (poza zdaje się jednym) są wzięte z partii autora. Według mnie jest to świetne podejście z wielu powodów:

  • omawiając własne partie autor jest w stanie dokładnie wskazać w jaki sposób doszedł do danych wniosków. A prześledzenie sposobu myślenia pozwala czytelnikowi zaaplikować to we własnych partiach. Co z tego, że będę wiedział coś co Anand zagrał w swojej partii, jeżeli nie będę miał pojęcia jak do tego doszedł, a istnieje minimalne prawdopodobieństwo, że identyczna pozycja zdarzy się w mojej partii?
  • nowe przykłady – właściwie można zażartować (albo nawet stwierdzić?!), że nie ma podręcznika strategii bez przykładu walki skoczka z gońcem (Fischer – Bolbochan 1962). Oglądane ciągle tych samych partii z pewnością nie jest zbyt rozwojowe.

Z rzeczy, które mnie delikatnie niepozytywnie zaskoczyły to bardzo skrócony “Poradnik” – tutaj autor opisał na co szachista powinien zwracać uwagę w czasie rozwiązywania zadań (a później w czasie partii). Z jednej strony rozumiem wszystko (jest to bardzo jasno wyjaśnione), jednak myślę, że przydałoby się parę przykładów zastosowania podanego algorytmu.

Główna część książki to 5 rozdziałów:

  • Osłabienie pozycji przeciwnika
  • Poprawa własnej pozycji
  • Profilaktyka
  • Wymiana
  • Zadania

Pierwsze 4 rozdziały zostały przedstawione w sposób informacyjny – jest pozycja, a zaraz pod nią wyjaśnienie co i dlaczego należałoby zagrać. Natomiast w ostatnim rozdziale są zadania, w których czytelnik musi zastosować zdobytą wcześniej wiedzę.

Osobiście lubię rozwiązywać zadania, dlatego myślę, że lepszym podejściem byłoby podanie jednego przykładu z wyjaśnieniem, a kolejne w formie zadań (oczywiście jeżeli ktoś woli rozwiązywać wszystkie pozycje, to można sobie odpowiedź zakryć kartką – to jest właśnie ten moment gdzie się czepiam. Po prostu nie lubię takiego układu – jestem zwolennikiem rozwiązań na końcu rozdziału/książki.)

Jakość przykładów jest według mnie bardzo dobra, nie udało mi się znaleźć błędów, ale myślę, że wyłapałem parę niedokładności (autor wydawał książkę samodzielnie, więc wiadomo, że poprawki będą w kolejnych wydaniach!).

Przykład:

Przykład 1.30 – rozwiązaniem jest e5-e6, co oczywiście elegancko wygrywa, ale działa też niewymienione Gb7-g2 z wejściem na f1. To jest przykład z rozdziału “niezadaniowego”, ale ja wszystkie diagramy w książkach szachowych traktuję jak zadania, więc mnie to trochę ubodło (bo e6 nie wypatrzyłem 😉 ).

Takie przypadki można policzyć na palcach jednej ręki. Absolutna większość jest fenomenalna w stylu tego – UWAGA SPOILER SUPER ZADANIA:

Czarny gra 1…Ha6, czym pozbywa się najgorszej figury i biały jest “poskładany” – to posunięcie całkowicie przeczy mojej intuicji, więc widać, że nawet szachista na poziomie FMa sporo z tej książki wyciągnie.

Myślę, że warto trochę rozszerzyć komentarze w rozwiązaniach – przykładowo w powyższej pozycji doszedłem (w analizach z uczniami) do pozycji: 1…Ha6 2.H:a6 b:a6 3.e5 c5 4.d:c5 G:c5 5.G:c5 W:c5 6.We1 Wd2 7.Wab1 g5! (z planem Kg7-g6-f5 – całkiem przyjemny “smaczek”).

Co zabawne – nauka nie idzie w las – przykład z transmisji w czasie ONC – LINK

Miłym akcentem jest podanie spisu całych partii – często fajnie jest zobaczyć jak doszło do danej sytuacji oraz jak się to potoczyło dalej. Jakby było one jeszcze wnikliwie przeanalizowane to już byłoby absolutne cudo!

Drugim miłym akcentem był krótki tekst na koniec książki (nieszachowy) – często miałem nieprzyjemne uczucie, kiedy spędziłem z książką długie godziny, zrobiłem ostatni przykład i KONIEC. Zero. Ciemność.

Coś w stylu: “super, że przebrnąłeś przez moje analizy, powodzenia w dalszym treningu!” wiele nie kosztuje 🙂

Wartość estetyczna

Tutaj niestety, ale muszę się przyczepić – wiem (z wpisu autora na FB), że z drukarniami ciężko jest negocjować i każde podwyższenie jakości niebotycznie podnosi cenę.

Czepiam się:

  • okładki – dla mnie książka szachowa to zakup na dziesięciolecia (już teraz sporą część przykładów wykorzystuję w treningu z uczniami, więc książka jest często w użytku). Chętnie dopłaciłbym 20-30zł za twardą okładkę, żeby mieć pewność, że za kilkanaście lat będę mógł z niej dalej swobodnie korzystać
  • papieru?/sposobu szycia, czy klejenia stron? – nie mam pojęcia od czego to zależy, ale irytujące jest jak książka się sama zamyka, jak się ją położy otwartą.

Podsumowanie

Najważniejsze atuty:

  • całkowicie autorski materiał
  • dobrze dobrane przykłady i klarowne wyjaśnienia
  • elegancki wstęp oraz zakończenie
  • “punktowe wyjaśnienia”

Najważniejsze minusy:

  • kilka niedokładności, pominiętych rozgałęzień
  • oszczędny druk
  • “punktowe wyjaśnienia”

“Punktowe wyjaśnienia” – to może być plusem i minusem. Z jednej strony fajnie, że autor w każdej pozycji wyjaśnia jedną, najważniejszą ideę, ale dla mnie przydałoby się lekkie rozwinięcie analiz (tym bardziej, że pozycje są niezwykle ciekawe!).

Ogólnie polecam zakup, według mnie cena jest bezsensownie niska (50zł to godzina treningu z przeciętnym instruktorem, a książka to “zabawa” na kilka-kilkanaście godzin i ogromny plus dla strategicznego zrozumienia szachów danego zawodnika).

Na miejscu autora dorzuciłbym lepszą jakość druku i sprzedawał tę publikację w okolicach 120-150zł 😉

Książkę można zakupić tylko od autora (50zł+przesyłka) – kontakt przez facebooka, bądź mailowo (witaliss@wp.pl ).

(Tak dla pewności – artykuł robiony całkowicie niezależnie, zapytałem jedynie autora, czy zgadza się, żebym podał jego dane kontaktowe we wpisie.)